Podczas naszej wędrówki w poszukiwaniu ukraińskiego dziedzictwa kulturowego w Polsce dotarliśmy na Podlasie – obszar obejmujący polsko-białoruskie pogranicze, przez które przepływa rzeka Narew, a na granicy rozciąga się wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO Puszcza Białowieska.
Od dekad ukraińscy mieszkańcy tej ziemi borykają się ze szkodliwym stereotypem, że ten region – jako obszar narodowy i kulturowy – jest punktem styku Polaków i Białorusinów. To zdaje się skazywać etnicznie ukraińską ludność tego terenu na zapomnienie. Tymczasem wielu prawosławnych mieszkańców wsi i miasteczek pomiędzy Bugiem i Narwią wciąż przynależy do ukraińskiego obszaru etnicznego pod względem języka, kultury materialnej i folkloru.
Tożsamość kulturowa Ukraińców, którzy wciąż mieszkają w tym regionie, jest silna, ale ich przedstawiciele wskazują na jej zanik. Ludzie przenoszą się do miast lub za granicę, dzieci przestają używać języka swoich dziadków w codziennej komunikacji, tymczasem tradycyjna architektura, która jeszcze się ostała, popada w ruinę.
Niemniej jednak nie wszystko jest stracone i jeszcze nie jest za późno, aby zachować to dziedzictwo przy życiu. John Beauchamp i Katarzyna Jagodzińska, członkowie zespołu Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie, odwiedzają lokalny skansen Koźliki, gdzie rozmawiają z Jerzym Misiejukiem, jego założycielem, przedstawicielem ukraińskiej społeczności Podlasia.
W tym odcinku poznajemy również kilku lokalnych aktywistów i badaczy związanych z Podlaskim Instytutem Naukowym w Bielsku Podlaskim. Słyszymy głos dziennikarza Jerzego Gawryluka, redaktora naczelnego ukraińskojęzycznej gazety „Nad Buhom i Narwoju”, poetki Eugenii Gawryluk, nauczycielek Elżbiety Tomczuk z Bielska Podlaskiego oraz Ireny Wiszenko z Czeremchy, skąd pochodzi zespół pieśni ukraińskiej młodzieży ,,Hiłoczka”. Spotykamy także Marię Ryżyk, przewodniczącą Związku Ukraińców Podlasia.
Podcast został zrealizowany w ramach projektu „Niematerialne dziedzictwo kulturowe Ukraińców w Polsce: mapowanie i rozpowszechnianie”, prowadzonego przez Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego we współpracy z Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie. Projekt kierowany przez dr Olgę Kich-Masłej z Katedry Studiów Polsko-Ukraińskich został sfinansowany w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości Uniwersytetu Jagiellońskiego.