European Heritage Hub, pilotażowy projekt współfinansowany przez UE, który łączy interesariuszy dziedzictwa w całej Europie, wybrał 14 projektów dziedzictwa w 11 krajach sąsiadujących z Unią Europejską do Programu Małych Grantów (Small Grants Scheme). Łączną kwotę około 250 000 EUR, przyznaną wybranym inicjatywom prowadzonym przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego, rozdzielono na małe, średnie i duże granty. Program jest prowadzony przez Europa Nostra w konsultacji z innymi członkami European Heritage Hub i jest współfinansowany przez Fundację ALIPH.
Program Małych Grantów (Small Grants Scheme) wspiera projekty w obszarze dziedzictwa prowadzone przez społeczeństwo obywatelskie w krajach sąsiadujących z Unią Europejską (Albania, Armenia, Azerbejdżan, Bośnia i Hercegowina, Gruzja, Kosowo*, Mołdawia, Czarnogóra, Macedonia Północna, Serbia, Ukraina), mające na celu zwiększenie ich zdolności do reagowania na zieloną, cyfrową i społeczną transformację Europy, a także wspieranie pokoju, stabilności, pojednania oraz dialogu międzykulturowego i międzyreligijnego. W okresie od stycznia do marca 2024 roku, w odpowiedzi na zaproszenie do składania wniosków, Program otrzymał imponującą liczbę 600 kwalifikujących się zgłoszeń, co odzwierciedla pilną potrzebę zwiększenia wsparcia w tych regionach.
Wybrane projekty podkreślają fundamentalną rolę, jaką nasze wspólne dziedzictwo może i musi odegrać w procesie rozszerzenia Unii Europejskiej. Inicjatywy te obejmują oddolne podejścia prezentujące różnorodne doświadczenia, promocję dziedzictwa i działania edukacyjne, inwentaryzację, mapowanie lub digitalizację zabytków i miejsc, a także odnowę miast zniszczonych przez wojnę. Pomimo różnorodnych kontekstów, każdy projekt ukazuje, jak dziedzictwo wspiera integrację i wzmacnia społeczności. Ten ważny potencjał powinien być dalej wykorzystywany w dążeniu do strategicznego celu, jakim jest większa integracja i zrównoważony rozwój w całej Europie, szczególnie w regionach dotkniętych konfliktami lub nimi zagrożonymi.
Komitet Selekcyjny, w skład którego obok kierowniczki Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie dr Katarzyny Jagodzińskiej wchodzą także inne ekspertki będące partnerami projektu European Heritage Hub, wybrał większą liczbę inicjatyw ze względu na ich wybitny charakter. Jednak ze względu na ograniczone fundusze na tym etapie, wsparciem mogło zostać objęte tylko 14 projektów. Zaspokojenie potrzeb wszystkich początkowo wybranych świetnych projektów wymagałoby około 1 miliona EUR, a więc kwoty czterokrotnie większej niż obecnie dostępne środki finansowe.
,,Niezwykle wysoka liczba otrzymanych zgłoszeń świadczy o znaczeniu tego typu programu finansowania, ale również podkreśla brak wystarczającego wsparcia dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego zajmujących się ochroną i promocją wspólnego dziedzictwa Europy, zarówno materialnego, jak i niematerialnego. Jesteśmy wdzięczni za kluczowe wstępne finansowanie zapewnione przez Unię Europejką i naszego partnera ALIPH. Mamy nadzieję, że inni partnerzy pójdą za ich przykładem. Wspólnie będziemy dążyć do mobilizacji dalszych zasobów publicznych i prywatnych, aby realnie wpłynąć na sytuację w krajach sąsiadujących z Unią Europejską i pokazać wartość dziedzictwa kulturowego w ułatwianiu ich silniejszej i lepszej integracji z UE”, podkreśliła Sneška Quaedvlieg-Mihailovic, Sekretarz Generalna Europa Nostra i kierowniczka pilotażowego projektu European Heritage Hub.