Nowa inicjatywa Miasta Krakowa z okazji 45-lecia wpisania historycznego centrum Krakowa na listę światowego dziedzictwa UNESCO
W tym roku mija 45 lat odkąd historyczne centrum Krakowa zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Było to pierwsze europejskie miasto, które znalazło się na liście i zarazem – wspólnie z Kopalnią Soli „Wieliczka” – wpis otwierający listę, która dzisiaj liczy 1157 pozycji. Tegoroczny jubileusz stał się okazją do zainaugurowania nowej inicjatywy: Kraków Heritage Lab. To cykl interdyscyplinarnych rozmów służących wymianie wiedzy i doświadczeń w zakresie szeroko rozumianej problematyki dziedzictwa kulturowego, jego opieki i ochrony oraz twórczego podejścia do tematyki zrównoważonego rozwoju. Dotychczas w ramach cyklu odbyły się dwa spotkania.
Tematem pierwszego (16 lutego 2023), była dzielnica Nowa Huta – jedno z najlepiej zachowanych założeń urbanistycznych i architektonicznych epoki socrealizmu w Polsce oraz w Europie Środkowej. Po wieloletnich staraniach wielu środowisk o docenienie krajobrazu kulturowego tego obszaru, 30 stycznia 2023 roku Nowa Huta została wpisana na listę Pomników Historii. Uznanie za Pomnik Historii to jedna z ustawowych form ochrony zabytków w Polsce. Rozmowa została poświęcona właśnie tej kwestii: historii ubiegania się o wpis, zaangażowaniu ekspertów, badaczy, aktywistów społecznych, radnych dzielnicowych oraz samych mieszkańców.
Drugie spotkanie (16 marca 2023) zostało poświęcone „Zintegrowanemu Zarządzaniu Historycznym Centrum Krakowa”. Debata toczyła się wokół systemowych działań administracyjnych, ochronnych i wizerunkowych, podejmowanych w celu porządkowania przestrzeni publicznej Krakowa, rozwoju wysokojakościowych wydarzeń organizowanych w obszarach historycznych oraz realizacji założeń zrównoważonego rozwoju Krakowa. W trakcie spotkania zaprezentowano efekty ponad trzyletniej działalności zespołu Zintegrowanego Centrum Zarządzania Dziedzictwem Krakowa, powołanego przez prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego w 2019 roku. Powstanie Centrum to odpowiedź na rosnące poczucie odpowiedzialności za krajobraz kulturowy miasta oraz na konieczność wdrożenia Zaleceń UNESCO w sprawie historycznego krajobrazu miejskiego z 2011 roku, jako narzędzi integracji polityki i praktyk ochrony przestrzeni zurbanizowanej z szerszymi celami rozwoju miast, w poszanowaniu wartości dziedzictwa i tradycji. Najważniejszym celem działania zespołu jest dokonywanie uzgodnień i opiniowanie wydarzeń, które odbywają się w szczególnie cennej, historycznej przestrzeni wpisanej na listę światowego dziedzictwa UNESCO (wraz ze strefą buforową), na obszarze parków kulturowych oraz krakowskich Błoń.