Nagie, betonowe ściany dawnej elektrowni, która jest częścią Galerii Arsenał w Białymstoku, są niesamowitym tłem dla wystawy autorstwa Augustasa Serapinasa. Wileński artysta, poprzez swoją wystawę „Sosna, świerk i osika”, nawiązującą do rodzimych gatunków lasów występujących na pograniczu Polski i Litwy, zwraca uwagę na problemy regionalnej architektury drewnianej. Chociaż Podlasie jest jednym z nielicznych regionów w kraju, gdzie tradycyjna architektura drewniana się zachowała, jej los jest zagrożony. Na potrzeby wystawy Serapinas rozłożył na części trzy drewniane budynki – kuźnie i spichlerz pochodzące z Podlasia oraz przetransportowany z rodzinnej Litwy porzucony dom mieszkalny – łącząc je w jedną instalację.
Te budowle cechują się praktycznością wykonania; są mobilne i modułowe. Drewniane belki, z których się składają, można dowolnie łączyć, co postanowił wykorzystać Serapinas. Artysta stworzył z nich rodzaj labiryntu, w którym jednocześnie można być wewnątrz i na zewnątrz. Zygzakowate struktury kontrastują z surową betonową halą, w której zorganizowano wystawę.
W kolejnym odcinku z serii podcastów „Holistic Heritage” dr Katarzyna Jagodzińska i John Beauchamp w rozmowie z Augustasem Serapinasem oraz Matthew Postem, kuratorem i pomysłodawcą wystawy, zastanawiają się nad sytuacją zagrożonej drewnianej architektury wernakularnej na Podlasiu i okolicach. Coraz częściej tworzone z sosnowych, świerkowych i osikowych belek domy znikają z krajobrazu tutejszych wsi i miast. Część z nich niszczeje, inne są sprzedawane na drewno lub przebudowywane, zatracając swój pierwotny wygląd. Nieraz płoną, robiąc miejsce nowym inwestycjom. Czy ich los jest przesądzony?
Serdecznie zachęcamy do wysłuchania naszego podcastu, w którym zadajemy ważne pytania o znaczenie tej architektury, jej wymiar kulturowy i estetyczny oraz możliwość ochrony, zachowania i adaptacji do nowych funkcjach tego dziedzictwa. Idealnym dopełnieniem naszej rozmowy będzie wizyta w Białymstoku. Wystawę „Sosna, świerk i osika” można oglądać do 2 marca 2025 roku. Serdecznie polecamy! Temat i pytania pozostaną jednak aktualne również wtedy, gdy wystawy już nie będzie.
W podcaście wspominamy o skansenie Koźliki, który odwiedziliśmy w ramach serii „Ukrainian Heritage Spotlight”: więcej informacji można znaleźć tutaj.