Używamy plików cookie, aby pomóc użytkownikom w sprawnej nawigacji i wykonywaniu określonych funkcji. Szczegółowe informacje na temat wszystkich plików cookie odpowiadających poszczególnym kategoriom zgody znajdują się poniżej.
Pliki cookie sklasyfikowane jako „niezbędne” są przechowywane w przeglądarce użytkownika, ponieważ są niezbędne do włączenia podstawowych funkcji witryny....
Niezbędne pliki cookie mają kluczowe znaczenie dla podstawowych funkcji witryny i witryna nie będzie działać w zamierzony sposób bez nich. Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych umożliwiających identyfikację osoby.
Funkcjonalne pliki cookie pomagają wykonywać pewne funkcje, takie jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.
Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób użytkownicy wchodzą w interakcję z witryną. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o metrykach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.
Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia użytkownika dla odwiedzających.
Reklamowe pliki cookie służą do dostarczania użytkownikom spersonalizowanych reklam w oparciu o strony, które odwiedzili wcześniej, oraz do analizowania skuteczności kampanii reklamowej.
Znajdujemy się w malowniczym paśmie Beskidu Niskiego, który od wieków jest domem dla Łemków – karpackiej grupy etnicznej górali. Posługują się oni własnym językiem, klasyfikowanym jako dialekt języka rusińskiego, spokrewnionego z ukraińskim. Łemkowie są obecni na tych terenach od pokoleń.
Według najnowszych danych ze spisu powszechnego z 2021 roku, ponad 13 600 osób identyfikuje się jako Łemkowie lub osoby o mieszanej tożsamości łemkowskiej. Co ciekawe, większość z nich nie mieszka już na Łemkowszczyźnie, lecz na Dolnym Śląsku.
W tym odcinku podcastu, John Beauchamp i Katarzyna Jagodzińska z Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie podróżują przez zielone tereny Beskidu Niskiego, by spotkać ludzi, którzy zmagają się z trudnościami w zachowaniu swojego dziedzictwa. Dążą oni do tego, by wzbudzić szersze uznanie dla swojej kultury oraz dać nowym pokoleniom siłę do kultywowania i rozwijania łemkowskich tradycji, zwyczajów, umiejętności rzemieślniczych oraz języka.
Podczas tej podróży spotykamy Mychajło Markowicza, założyciela Fundacji Nowycia w Nowicy. Drewniany budynek fundacji, zwany „chyżą”, w przeszłości pełnił rolę miejsca spotkań i wymiany informacji – swego rodzaju dawnego WhatsAppa. Obecnie, jak wyjaśnia Markowicz, Fundacja Nowycia chce wypełnić tę funkcję na nowo, tworząc współczesną platformę łemkowskiej komunikacji.
Następnie odwiedzamy gospodarstwo agroturystyczne „Swystowy Sad” w Ropkach, prowadzone przez Grażynę Betlej-Furman, która opowiada nam o lokalnych produktach, kuchni łemkowskiej i codziennym życiu na tych terenach.
W Łosiach spotykamy Wasylego Szlantę, którego życie zawodowe koncentrowało się na tradycyjnym smolarstwie. Był także jednym z założycieli festiwalu Łemkowska Watra.
W Sękowej odwiedzamy „Majsternię Karpat” – warsztat i kawiarnię prowadzoną przez Annę Czuchtę i Piotra Jasiona. Poznajemy zmieniający się język łemkowski, lokalne zioła i kuchnię.
Na koniec spotykamy Julię Doszną, znaną łemkowską pieśniarkę, dla której język i tradycyjny śpiew są nieodłącznym elementem jej tożsamości.
Wszyscy ci ludzie, których poznaliśmy podczas tej podróży, zbierają się na festiwalu Łemkowska Watra – największym wydarzeniu łemkowskiej kultury, które przyciąga nie tylko Łemków, ale także szeroką społeczność ukraińską.
Podcast został zrealizowany w ramach projektu „Niematerialne dziedzictwo kulturowe Ukraińców w Polsce: mapowanie i rozpowszechnianie”, prowadzonego przez Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego we współpracy z Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie, którym kierowała dr Olgę Kich-Masłej z Zakładu Studiów Polsko-Ukraińskich. Podcast został sfinansowany ze środków Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.