Używamy plików cookie, aby pomóc użytkownikom w sprawnej nawigacji i wykonywaniu określonych funkcji. Szczegółowe informacje na temat wszystkich plików cookie odpowiadających poszczególnym kategoriom zgody znajdują się poniżej.
Pliki cookie sklasyfikowane jako „niezbędne” są przechowywane w przeglądarce użytkownika, ponieważ są niezbędne do włączenia podstawowych funkcji witryny....
Niezbędne pliki cookie mają kluczowe znaczenie dla podstawowych funkcji witryny i witryna nie będzie działać w zamierzony sposób bez nich. Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych umożliwiających identyfikację osoby.
Funkcjonalne pliki cookie pomagają wykonywać pewne funkcje, takie jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.
Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób użytkownicy wchodzą w interakcję z witryną. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o metrykach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.
Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia użytkownika dla odwiedzających.
Reklamowe pliki cookie służą do dostarczania użytkownikom spersonalizowanych reklam w oparciu o strony, które odwiedzili wcześniej, oraz do analizowania skuteczności kampanii reklamowej.
Rozmowa z Lesią Voroniuk, twórczynią Światowego Dnia Wyszywanki oraz dyskusja panelowa z udziałem dr Ewy Klekot, dr Moniki Nęckiej oraz dr Lesi Voroniuk
Vyshyvanka to tradycyjny haft ukraiński. Kolorowe wzory na koszulach i innej odzieży zawsze miały znaczenie symboliczne, odnoszące się do dobrobytu, szczęścia i ochrony. W momencie wybuchu wojny z Rosją zyskały jeszcze głębszą symbolikę, oznaczającą kontynuację kultury ukraińskiej w obliczu niszczenia dziedzictwa kulturowego. Żołnierze zabierają vyshyvanki na front, bo wierzą, że ochronią ich w walce, uchodźcy do niewielkiego bagażu, z jakim musieli uciekać, wkładali vyshyvanki – dla ochrony, na szczęście. Wierzą, że wyszywanki mają magiczną moc. Wojna wprowadziła nowe tkaniny i wzory militarne – obok motywów geometrycznych i roślinnych pojawiły się wizerunki czołgów, dronów i bomb.
Wyszywanka zyskuje popularność za granicą, gdzie obchodzony jest – podobnie jak w Ukrainie – Światowy Dzień Wyszywanki (trzeci czwartek maja). Czas wojny wzmocnił jej wymiar polityczny, sprawiając, że wyszywanka stała się narodowym symbolem odrodzenia. Światowy Dzień Wyszywanki otrzymał Nagrodę Dziedzictwa Europejskiego | Nagrodę Europa Nostra 2022. Znacząco zwiększyło to jego rozpoznawalność w Europie.
Podczas spotkania z dr Lesią Voroniuk, prezeską organizacji pozarządowej Światowy Dzień Wyszywanki i współtwórczynią Muzeum Ukraińskiej Haftowanej Koszuli w Czerniowcach, rozmawialiśmy o wyszywance jako broni i talizmanie odczytywanym ze współczesnej perspektywy wojny.
Po rozmowie odbyła się dyskusja panelowa, która umiejscowiła wyszywanki w szerszym kontekście artystycznym, antropologicznym i społecznym.
Panelistki: dr Ewa Klekot, dr Monika Nęcka, dr Lesia Voroniuk
Prowadzenie dr Katarzyna Jagodzińska, kierowniczka Europa Nostra Heritage Hub in Krakow.
Wydarzenie odbyło się w Europa Nostra Nostra Heritage Hub w Krakowie, regionalnym centrum Europa Nostra, mieszczącym się w siedzibie Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa przy ul. Św. Jana 12 oraz było transmitowane na kanale YouTube.
Spotkanie odbyło się z okazji publikacji albumu fotograficznego „Imperishable. Ukrainian state symbols in the folk embroidery and weaving” (książka dwujęzyczna w języku ukraińskim i angielskim) oraz w związku z zapowiedzią otwarcia Muzeum Ukraińskiej Haftowanej Koszuli w Czerniowcach.
—
Dr Lesia Voroniuk jest ukraińską kuratorką wydarzeń kulturalnych, prezeską organizacji pozarządowej Światowy Dzień Wyszywanki, posiada doktorat w zakresie nauk politycznych. Była główną kuratorką lub partnerką ponad siedemdziesięciu projektów w Ukrainie i za granicą. Projekty te obejmowały prace dokumentacyjne, produkcję książek i albumów artystycznych, organizację wystaw, warsztatów, pokazów mody, przyjęć dyplomatycznych, kampanii komunikacyjnych i edukacyjnych, festiwali i projektów rekonstrukcyjnych.
Dr Ewa Klekot jest antropolożką, tłumaczką i kuratorką. Adiunktka w Instytucie Projektowania Uniwersytetu SWPS; wykłada w School of Form i na Uniwersytecie Warszawskim. Interesuje się interdyscyplinarnym łączeniem humanistyki i nauk społecznych z projektowaniem i działaniami artystycznymi, zarówno w badaniach, jak i edukacji. Aktualny obszar badań to antropologia wytwarzania oraz związane z nią poznanie i wiedza: umiejętności, wiedza ciała, materiały i procesy; tradycje wytwarzania a dziedzictwo niematerialne. Zajmuje się też antropologiczną refleksją nad sztuką, zwłaszcza społecznym konstruowaniem sztuki ludowej i prymitywnej, a także materialnością i wartościowaniem rzeczy uznawanych za dizajn, sztukę, zabytek, eksponat muzealny.
Dr Monika Nęcka jest metodyczką sztuki. Wykłada na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w katedrze Edukacji Artystycznej. Prowadzi wykłady i warsztaty twórcze w kraju i za granicą. Autorka programu historii sztuki dla edukacji wczesnoszkolnej oraz zestawu ćwiczeń dla dzieci w zakresie identyfikacji kulturowej. Członkini Polskiego Komitetu Międzynarodowego Stowarzyszenia Wychowania przez Sztukę InSEA.
Dr Katarzyna Jagodzińska jest kierowniczką Europa Nostra Heritage Hub for Central and Eastern Europe w Krakowie, adiunktką w Instytucie Studiów Europejskich na Uniwersytecie Jagiellońskim i pierwszą dyrektorką ds. programowych w Muzeum Zabawek w Krakowie. Jest historyczką sztuki i dziennikarką, specjalizuje się w studiach muzealnych i studiach nad dziedzictwem kulturowym. Współprowadzi dwie serie podcastów „Ukraine Heritage Spotlight” i „Holistic Heritage”. Jej obecny projekt badawczy dotyczy partycypacji i demokratyzacji muzeów.