Vyshyvanka to tradycyjny haft ukraiński. Kolorowe wzory na koszulach i innych elementach odzieży to jednak coś więcej niż tylko piękny ornament i wysokie umiejętności rzemieślnicze. W naszym najnowszym podcaście – dźwiękowym reportażu przyglądamy się, w jaki sposób wyszywanki nabrały obecnie głębszej symboliki.
Wyszywanki zawsze miały znaczenie symboliczne, odnoszące się do dobrobytu, szczęścia i ochrony. Aktualnie, w czasie wojny z Rosją, ich symbolika stała się jeszcze głębsza – oznaczają kontynuację ukraińskiej kultury w obliczu niszczenia dziedzictwa kulturowego.
Ukraińcy wierzą, że wyszywanki mają magiczną moc, dlatego zabierają je ze sobą jako znak ochrony. Podobnie żołnierze, którzy idą w haftowanych koszulach na wojnę. Wojna wprowadziła nowe wojskowe tkaniny i wzory – obok motywów geometrycznych i roślinnych zaczęły pojawiać się również wzory czołgów, dronów i bomb.
Naszym przewodnikiem pomagającym nam odkrywać znaczenie i wartości tego cennego niematerialnego dziedzictwa Ukrainy jest dr Lesia Voroniuk, prezeska organizacji pozarządowej Światowy Dzień Wyszywanki oraz współtwórczyni Muzeum Ukraińskiej Haftowanej Koszuli w Czerniowcach. Światowy Dzień Wyszywanki w 2022 roku otrzymał Europejską Nagrodę Dziedzictwa | Nagrodę Europa Nostra. Znacząco zwiększyło to jego rozpoznawalność w Europie.
Produkcja i prowadzenie John Beauchamp, współprodukcja: Dr Katarzyna Jagodzińska, kierowniczka Europa Nostra Heritage Hub w Krakowie.
Jednocześnie zapraszamy do obejrzenia rozmowy z dr Lesią Voroniuk, którą gościliśmy u nas w Hubie 15 grudnia 2023 roku. Podczas spotkania rozmawialiśmy na podobny temat umiejscawiając wyszywankę w szerszym kontekście kulturowym, społecznym i artystycznym. Spotkaniu towarzyszyła promocja etnograficznego albumu fotograficznego „Imperishable. Ukrainian state symbols in the folk embroidery and weaving”..